Jinsi Uyeyushaji mweneo unavyotokea

Maana Uyeyushaji mweneo

Uyeyushaji mweneo ni hali ya maada kuhama kutoka sehemu moja kwenda sehemu nyingine inayotofautiana ukolevu.

AINA ZA UYEYUSHAJI MWENEO

1.DIFYUSHENI

Difyusheni ni hali ya maada kujieneza kutoka sehemu ilipo kwa hali ya ukolevu mkubwa kwenda sehemu ya ukolevu hafifu mdogo.

Mifano ya difyusheni ni kusambaa kwa rangi ya kimiminika kwenye maji na kusambaa kwa harufu ya manukato katika chumba.

UMUHIMU WA DIFYUSHENI KATIKA MAZINGIRA

*Kuwezesha manukato au dawa iliyopulizwa sehemu moja kusambaa kwa mfano pafyumu.

*Gesi ya kabinidayoksaidi huingia kwenye majani ya mimea kutoka kwenye mazingira kwa njia ya difyusheni.

*Gesi ya oksijeni kutoka kwenye seli za mimea kupitia stomata za majani kwa njia ya difyusheni.

*Gesi ya kabinidayoksaidi kutoka kwenye seli za mwili wa mnyama na kuingia kwenye damu kwa njia ya difyusheni.

*Harufu nzuri ya maua huwafikia viumbe wanaochavusha maua kwa njia ya difyusheni.

*Wanyama huweza kutambua walipo wanyama wengine kwa harufu inayosambaa kwenye hewa kwa njia ya difyusheni.

*Husaidia ufyonzaji wa vyakula katika mfumo wa mmeng'enyo wa chakula wa wanyama.

ATHARI ZINAZOWEZA KUTOKEA KATIKA DIFYUSHENI

*Kusambaa kwa hewa yenye gesi hatarishi kiafya na uchafuzi wa hewa au maji.

2.OSIMOSISI

Osimosisi ni kitendo cha maji kusafiri kutoka kwenye myeyuko hafifu kwenda kwenye myeyuko mzito.

UMUHIMU WA OSIMOSISI KATIKA MAZINGIRA

*Kusawazisha maji katika seli za mwili wa kiumbe hai.

*Mizizi ya mimea hufyonza maji yaliyopo ardhini kwa njia ya osimosisi.

*Kuzipa seli na ogani mbalimbali za mwili wa kiumbe maumbo yake.

*Kusaidia katika uhifadhi wa vyakula.mfano nyama hupakwa chumvi kupunguza maji kwenye nyama na kuua wadudu wanaoozesha.

*Kusambaza virutubisho na gesi na kutoka kabinidayoksaidi kwenye mwili.

*Kuifanya mimea kuwa imara na kuiepusha kusinyaa.

MASWALI YA UPIMAJI – SAYANSI NA TEKNOLOJIA DARASA LA SITA

Mada: Uyeyushaji Meneo (Diffusion) na Osmosis

A. MASWALI YA KUCHAGUA (MULTIPLE CHOICE)

1. Diffusion ni nini?
A. Kusambaa kwa chembe kutoka sehemu ya msongamano mdogo kwenda mkubwa
B. Kusambaa kwa chembe kutoka sehemu ya msongamano mkubwa kwenda mdogo
C. Kusambaa kwa gesi tu
D. Kunyunyizia maji hewani

2. Osmosis hutokea lini?
A. Wakati giligili inapita kwenye ukuta usio na matundu
B. Wakati maji yanapita kupitia utando wa kuchagua (selectively permeable)
C. Wakati gesi inasukumwa na upepo
D. Wakati chumvi inachanganywa na mchanga

3. Mfano wa diffusion katika maisha ya kila siku ni:
A. Maji kupanda kwenye mizizi
B. Harufu ya manukato kusambaa ndani ya chumba
C. Sukari kuyeyuka kwenye maji
D. Unga kuchanganyika na maji

4. Mfano wa osmosis ni:
A. Harufu ya chakula kuenea jikoni
B. Maji kupenya kwenye mizizi ya mmea
C. Gesi kuingia ndani ya tairi
D. Upepo kuvuma mtaani

5. Katika osmosis, maji hutoka wapi?
A. Sehemu ya msongamano mdogo kwenda mkubwa
B. Sehemu ya msongamano mkubwa kwenda mdogo
C. Huenda bila kutegemea msongamano
D. Hayatoka popote

B. KWELI AU SIVYO (TRUE/FALSE)

6. Diffusion hutokea katika gesi na vimiminika pekee.
7. Osmosis ni aina maalum ya diffusion ya maji tu.
8. Harufu ya manukato kuenea ni mfano wa osmosis.
9. Mizizi ya mimea hupokea maji kwa njia ya osmosis.
10. Utando wa kuchagua ni muhimu ili osmosis itokee.

C. KUJAZA UPEKUNYO (FILL IN THE BLANKS)

11. Kusambaa kwa chembe kutoka msongamano mkubwa kwenda mdogo huitwa ________.
12. Kupenya kwa maji kupitia utando maalum huitwa ________.
13. Maji hutoka sehemu yenye chembe kidogo kwenda sehemu yenye chembe nyingi—hii ni ________.
14. Mizizi ya mimea hupokea ________ kwa njia ya osmosis.
15. Harufu ya chakula kuenea ndani ya chumba ni mfano wa ________.

D. MASWALI YA UFUPI (SHORT ANSWERS)

16. Eleza kwa ufupi maana ya diffusion.
17. Eleza kwa ufupi maana ya osmosis.
18. Toa mfano mmoja wa diffusion na umuhimu wake.
19. Toa mfano mmoja wa osmosis katika maisha ya kila siku.
20. Ni kwa nini osmosis inahitaji utando maalum?

E. MASWALI YA MAJARIBIO (PRACTICAL QUESTIONS)

21. Eleza jaribio la kuonyesha diffusion kwa kutumia maji ya rangi na kikombe cha maji.
22. Taja vifaa vitatu vinavyohitajika kuonyesha osmosis.
23. Eleza hatua za kufanya jaribio la osmosis kwa kutumia kiazi (viazi) na chumvi.
24. Kwa nini sehemu yenye chumvi nyingi huweza kuvuta maji kupitia osmosis?
25. Eleza matokeo unayotarajia kwenye jaribio la diffusion ukidondosha rangi ya chakula kwenye maji yaliyotulia.

F. MASWALI MAREFU (LONG ANSWER QUESTIONS)

26. Eleza kwa undani tofauti kati ya diffusion na osmosis kwa kutumia mifano ya maisha ya kila siku.
27. Kwa kutumia mchoro au maelezo marefu, fafanua jinsi maji yanavyopanda kutoka kwenye udongo kwenda kwenye mizizi kwa kutumia osmosis.
28. Eleza umuhimu wa diffusion katika mwili wa binadamu, kwa mfano: kubadilishana gesi kwenye mapafu.
29. Fafanua jinsi osmosis inavyosaidia mimea kusimama wima (turgor pressure).
30. Andika umuhimu wa diffusion na osmosis katika maisha ya binadamu, mimea na wanyama.

Imeandaliwa na:

                            Trainer 

• Tweet
• Share
• Share
• Share
• Share