.jpeg)
Kilimo cha ufuta kimekuwa miongoni mwa mazao ya biashara yanayochukua kasi kubwa nchini Tanzania na katika nchi nyingi za Afrika Mashariki. Wakulima wengi wameanza kukikumbatia kutokana na uwezo wake mkubwa wa soko la nje, faida kubwa kiuchumi, pamoja na uwezo wa kustahimili ukame. Ufuta hujulikana pia kama “dhahabu nyeusi” kwa sababu ya thamani yake kubwa kimataifa.
Historia Fupi ya Ufuta
Ufuta ni zao la kiasili linalodhaniwa kuwa lilianza kulimwa Asia miaka elfu kadhaa iliyopita. Hivi leo, nchi kama Tanzania, Sudan, Ethiopia na Nigeria zimekuwa waanzilishi wa kilimo cha ufuta barani Afrika, zikiwa zinalenga soko la Asia, hasa China, Japan, na India.
Faida za Kulima Ufuta
1. Soko la Uhakika: Kuna mahitaji makubwa ya ufuta duniani, hasa kwa ajili ya mafuta ya ufuta na chakula kama vile simsim na tahini.
2. Hutumia Muda Mfupi Shambani: Ufuta hukomaa kwa muda wa siku 90 hadi 120 tu.
3. Uhimilivu kwa Ukame: Ufuta hustawi vyema hata kwenye maeneo yenye mvua chache.
4. Faida Kifedha: Hutoa mapato ya juu ikilinganishwa na mazao mengine ya biashara kama pamba na tumbaku.
Hali ya Hewa na Udongo Unaofaa
1.Hali ya hewa: Ufuta hustawi vizuri kwenye maeneo ya joto, yenye joto la kati ya nyuzi joto 25°C – 35°C.
2.Udongo: Huhitaji udongo wa kichanga au mchangamchanganyiko ulio na madini ya kutosha, usiotuamisha maji. pH ya udongo inatakiwa kuwa kati ya 5.5 hadi 7.5.
Mbegu Bora za Ufuta
Baadhi ya mbegu bora zinazopatikana Tanzania ni:
1.Lindi White
2.Ziada
3.Ilonga 1
4.Sumbawanga 1
Mbegu hizi hutoa mazao mengi na zinastahimili magonjwa kwa kiwango kikubwa.
Hatua za Kulima Ufuta
1. Maandalizi ya Shamba:
Limu shamba vizuri kwa kutumia jembe la mkono, trekta au ox-plough.
Ondoa magugu yote kabla ya kupanda.
2. Kupanda:
Panda wakati wa mvua za mwanzo (mwezi wa Machi – Mei au Novemba – Desemba).
Panda kwa kutumia mistari, umbali wa sm 30 – 45 kati ya mistari na sm 5 – 10 kati ya mimea.
3. Palizi:
Fanya palizi ya kwanza wiki 2 baada ya kupanda, ya pili wiki 4 – 5.
4. Uwekaji wa Mbolea:
Tumia mbolea ya samadi au mboji kuongeza rutuba ya udongo.
Unaweza pia kutumia mbolea ya DAP au NPK kulingana na ushauri wa wataalam wa kilimo.
5. Kinga dhidi ya Magonjwa na Wadudu:
Wadudu kama viwavi na minyoo ya mizizi hushambulia ufuta.
Tumia viuatilifu vinavyoshauriwa kama Karate au Duduba, lakini kwa tahadhari.
6. Uvunaji:
Ufuta huvunwa baada ya miezi 3 – 4.
Dalili kuu ya kuvuna ni ua la mwisho kunyauka na maganda kuanza kupasuka.
Kata mimea na kuikaukisha, kisha piga kwa mikono au mashine ndogo kutoa mbegu.
Uhifadhi na Masoko
1.Hifadhi ufuta kwenye magunia safi na kavu.
2.Uhakikishe hauna mchanga au taka zingine ili kupata bei nzuri.
3.Masoko ya ndani ni kama Soko la Kariakoo (Dar), lakini masoko ya nje ni pamoja na China, India, na nchi za Kiarabu.
Changamoto za Kilimo cha Ufuta
1.Kutopatikana kwa mbegu bora kwa wakati.
2.Ukosefu wa mitaji na pembejeo.
3.Mabadiliko ya tabianchi.
4.Ushindani wa bei kutoka kwa wanunuzi wa nje.
Hitimisho
Kilimo cha ufuta ni fursa adhimu kwa mkulima wa Tanzania na Afrika kwa ujumla. Kwa uwekezaji mdogo lakini ufuatiliaji mzuri wa kanuni za kilimo bora, mkulima anaweza kuvuna faida kubwa ndani ya muda mfupi. Ni wakati wa kuwachochea wakulima wa vijijini kuona ufuta kama zao la kimkakati la kuleta mapinduzi ya kiuchumi.
Tags (Lebo za Kutumia Mitandaoni/Blogu)
#KilimoChaUfuta
#KilimoBora
0 Comments: